Jak rozumieć pracę w specjalnych warunkach? Wielu sektorów przemysłu i nie tylko zatrudnia pracowników, którzy są narażeni na szkodliwe czynniki. Wysokie obciążenie psychiczne może prowadzić do konieczności wcześniejszego odejścia z pracy, nawet przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. Wtedy przechodzi się na wcześniejszą emeryturę. Praca w szczególnych warunkach nie jest równoznaczna z pracą w szkodliwych warunkach. Oznacza ona wykonywanie obowiązków zawodowych w warunkach, które mogą stanowić ryzyko trwałego uszczerbku na zdrowiu, mimo zapewnienia środków ochronnych.
Warunki szczególne czyli jakie ?
Pracę tego rodzaju wykonują osoby, które pracują pod ziemią, na wodzie lub pod wodą. Praca w szczególnych warunkach obejmuje również pracę w warunkach zimnego lub gorącego mikroklimatu, podwyższonego ciśnienia atmosferycznego lub w niezmienionej pozycji. Mówimy tutaj o warunkach, które są szkodliwe dla zdrowia i wyjątkowo uciążliwe. Takie warunki pracy dają pracownikom prawo do wcześniejszej emerytury lub rekompensaty. Niemniej jednak, nie każdy może skorzystać z prawa do wcześniejszej emerytury przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
Praca w szczególnych warunkach to praca, która wymaga szczególnej odpowiedzialności i sprawności psychofizycznej. Stanowiska pracy uznane za prace w szczególnych warunkach obejmują wiele sektorów, takich jak górnictwo, energetyka, hutnictwo i przemysł metalowy, chemia, budownictwo i przemysł materiałów budowlanych, leśnictwo, przemysł drzewny i papierniczy, przemysł lekki, transport i łączność, gospodarka komunalna, rolnictwo i przemysł rolno-spożywczy, przemysł poligraficzny, służba zdrowia i opieka społeczna, zespoły formujące szkło, oraz wiele innych.
Jak rozumieć pracę w specjalnych warunkach? – Emerytura
Osoby pracujące w szczególnych warunkach nie muszą czekać na wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn). Mogą ubiegać się o wcześniejszą emeryturę, znaną jako emerytura pomostowa. Decyzję o tym podejmuje pracownik, który musi udokumentować liczbę przepracowanych lat. Warto zauważyć, że okresy urlopowe, bezpłatne, szkoleniowe i służby wojskowej nie są wliczane w okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Czytaj też: Umowa zlecenie w różnych sytuacjach
Rekompensata
Rekompensacje za pracę w szczególnych warunkach ustawodawca wprowadził stosunkowo niedawno, na podstawie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. dotyczącej emerytur pomostowych. Osoby, które mają prawo do emerytury pomostowej, mogą ubiegać się o rekompensację. Prawo do rekompensacji przysługuje osobom urodzonym po 1948 roku, które pracowały w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przez co najmniej 15 lat przed 1 stycznia 2009 roku.
Rekompensacja stanowi dodatkowe świadczenie finansowe, uwzględniające okresy pracy. Nie jest to odrębne świadczenie, lecz składnik emerytury. Wysokość rekompensacji zależy m.in. od długości okresów składkowych i nieskładkowych, stażu pracy w szczególnych warunkach oraz wieku osoby ubezpieczonej. Rekompensacja podlega corocznej waloryzacji.
